
یکی از زیباترین و جالبترین سازه های عمرانی سوله است. در این مقاله سعی داریم شما را با سوله و انواع آن و نحوه طراحی سوله آشنا کنیم.
معمولا جهت ساخت سالنهای صنعتی از مقاطع با مقطع متغیر استفاده می شود که ابعاد و وزن این مقاطع با توجه به کاربری هر واحد صنعتی تغییر می نماید. که مهترین عوامل تعیین کننده در وزن سالنهای صنعتی عبارتند از : منطقه مورد نظر حهت ساخت سوله از جهت میزان سرعت وزش باد و همچنین میزان حداکثر بارش برف، دهانه سالن ، ارتفاع ستونها و در صورت نیاز جرثقیل سقفی .پرکاربرد ترین ساختمان فولادی پیش ساخته در سراسر جهان سوله است و در بیش از 90 درصد صنایع ، انبارها ، ورزشگاه ها ، سالن های تولید دام و طیور و ... بکار می رود و بنا به ابعاد دهانه ، ارتفاع و طول و تحمل بار برف و باد منطقه اشکال گوناگونی در موقع طراحی پیدا می کند . مهمترین بحث برای اقتصادی ساختن هر سفارش ، دانستن میزان واقعی ابعاد مذکور و پیش بینی موارد مورد نیاز است . بدیهی است بهترین محاسبات هم بدون رعایت کیفیت جوشکاری ، استفاده از پیچ و مهره های و سایر اتصالات استاندارد ، زنگ زدایی و رنگ آمیزی علمی یا کارگذاری صحیح اجزا ، فاقد کارآیی و استحکام لازم خواهند بود. لازم به توضیح است که کلیه قطعات ساخت این شرکت با استفاده از تجربه ای چندین ساله و نظارتی ثابت ، جوش اتوماتیک زیر پودری و استفاده از ماتریال کاملاً استاندارد که در هر زمان می تواند به رویت کارفرما برسد تولید شده و تا کنون به تائید ده ها شرکت مشاور و دستگاه نظارت رسیده است . در تصاویر زیر متداول ترین اشکال سوله درج شده که تقزیباً تمامی فضاهای مورد نیاز در پروژه های گوناگون را پوشش می دهد .

طراحی اسکلت فلزی بر اساس استاندارد 519 سازمان برنامه می باشد. لذا ابعاد، دهنه، ارتفاع ، طول، بار برف، سرعت وزش باد، شیب سقف ، نوع پوشش سقف و فاصله بین قابها از عوامل تعیین کننده محاسبه می باشند. همین طور بار زنده و مرده جرثقیل و از طرفی مواد اولیه موجود یا قابل دسترس باعث برخی تغییرات در ابعاد می شود.
شکل قاب فلزی می تواند بصورت یک قاب ساده باشد یا مرکب و یا با یک ستون وسط یا ستون وسط ترکیبی و یا با یک شیب (یک طرفه) که می توان برای روشنایی در سقف نورگیر نصب کرد. یک طرف و دو طرف سایبان می تواند در اطراف سالن نصب گردد. همچنین در سالن های تولیدی نصب جرثقیل سقفی بسیار متداول است.
سالن های سوله می تواند تا دهنه حدود 60 متر تولید شود و معمولا دهنه های سالنهای مورد نیاز از 10 متر تا 25 متر با یک قاب ساده می باشد و متوسط دهنه در صنایع 20 متر وارتفاع معمول 6 متر می باشد.
اجزا اصلی یک قاب فلزی پیش ساخته عمدتاً عبارتند از
ستون (column) رفتر والپست ( (wall post) پرلین یا (z (purlin) تیر کرین crane Beem) میل مهار یا سگراد( agrode )
بولت (Bolt) بادبندها : سقفی و دورتادور (Brace) کف ستون (Base plate) قوطی( Box) تیر (Beem) آبچکان تکیه گاه جرثقیل یا براکت
طراحی سوله ساخت سوله نصب سوله
نقشه های اجرائی و نقشه های جزئیات و اجزا محصول در مورد اسکلت می بایستی در مورد هر قرار داد بطور جداگانه تهیه گردد و دستور ساخت صادر شود. بازرسی فنی و کنترل مرغوبیت نیز به عهده نمایندگان طراحی است.طراحی می تواند توسط افراد شرکت با کمک نرم افزار Safe، Etabsو Sap2000 صورت پذیرد و یا در برخی موارد توسط افراد متخصص و یا شرکت های مشاوره انجام گیرد. نقشه های اجرائی فونداسیون ها نیز توسط طراحان شرکت تهیه و برای اجرای آن به خریدار تحویل می گردد. - طبق استاندارد سازمان برنامه برای شیب تا 20 در صد در ایران میزان بار برف به چهار بخش تقسیم می شود: 25، 90، 150 و 200 کیلوگرم بر متر مربع. اکثریت سفارشات برای بار برف 150 کیلوگرم بر متر مربع فرض شده است. بر اساس استاندارد سازمان برنامه فشار باد در مناطق مختلف ایران تا حدود 92 کیلوگرم بر متر مربع نمایش داده شده است.
ساخت و مونتاژ تمام قطعات اسکلت فلزی در داخل کارخانه انجام می شود. ساخت شامل :برشکاری ، مونتاژ اولیه ، جوش اولیه ، مونتاژ نهایی ، جوش نهایی ، تمیزکاری و رنگ
نصب اسکلت فلزی در محل مورد نظر صورت می گیرد. علاوه بر قطعات اصلی ساخته شده برخی قطعات دیگر مثل پیچ و مهره می بایستی به محل حمل شده، سپس به کمک جرثقیل و تیر و ابزار لازم عمل نصب و تنظیم نهایی صورت پذیرد.سوله به دلیل کاربرد عمدتا صنعتی از نظر طراحی با سایر سازه ها متفاوت است خصوصا آنکه قاب ها در این نوع سازه ها کاملا متفاوت بوده و دارای شیب می باشند و دهانه ها نیز نسبت به سایر سازه ها بزرگتر است. به دلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون ها، جهت اجرای این سازه نمی توان از پروفیلهای موجود در بازار استفاده نمود و باید اقدام به ساخت آنها کرد که اصطلاحا به آن تیر ورق می گویند .
ورق فولاد ST37 با ضخامت های 6، 8، 10، 12، 15، 20 ، 25 و 30 میلیمتر. انواع مقاطع مختلف فولاد به شکل پروفیل مثل زد، نبشی، میله گرد، قوطی ، ناودونی و تیر آهن انواع الکترود و سیم جوش رنگ، ضد زنگ، حلال انواع پیچ و مهره بولت
در اسکلت فلزی مصرف الکترود بین 8/1 تا 5/2 در صد وزن ورق به کار رفته است و میزان 2 % به عنوان نرم به کار می رود.
مساحت ورق مورد مصرف برای سالن های مورد نظر به شرح زیر است. در ان محاسبات سطح زد، ، نبش، پروفیل و میل گرد ها برآورد نشده بلکه فقط سطح ورق ها برآورد گردیده است. به ازای هر متر مربع به احتساب ضایعات 3/0 لیتر بر متر مربع رنگ ضد زنگ مصرف می شود و تقریبا همان میزان حلال – البته حلال برای شستشوی دست و وسائل نقاشی نیز به کار می رود.
1- عرض یا دهانه سالن 2- ارتفاع سالن ( از کنار و در تاج ) 3- طول سالن 4- بار برف منطقه 5- سایر بارها مانند جرثقیل ، طبقات داخل سالن ، سقف کاذب 6- مشترک بودن پایه با سوله های جانبی

از قابهای صنعتی به صورت یک و یا چند دهانه و عموما یک طبقه با سقف های شیبدار برای پوشش دهانه های بزرگ در کارخانه های صنعتی، کشاورزی،انبارها ، تعمیر گاهها و…. استفاده می شود.در سالهای نه چندان دور برای پوشش دهانه های بزرگ در ساختمان های مورد اشاره از سازه هایی به صورت خرپا استفاده می شد . لیکن امروزه استفاده از قابها با مقطع متغیر و اتصالات ممان گیر در ساخت سازه های صنعتی بسیار متداول است.استفاده از اعضا با مقطع متغیر در قابهای صنعتی شیب دار این امکان را فراهم می کند که در محل هایی که دارای لنگر خمشی زیادتری هستند ممان اینرسی بیشتر و در نتیجه اساس مقطع بزرگتری وجود داشته باشد سطح مقطع قابهای صنعتی عموما به شکل I هستند که در آنها ابعاد بال در طول یک عضو ثابت ولی ارتفاع جان بسته به اندتزه لنگر خمشی عضو متغیر در نظر گرفته می شود.به قابهای صنعتی با مقطع متغیر “سوله ” نیز گفته می شود که در کشور ما کارخانجات متعدد وجود دارند که قابهای صنعتی به شکل سوله را برای دهانه های گوناگون محاسبه ،طراحی واجرا می کنند .با توجه به پیشرفت فن جوشکاری بیشتر اتصالات در کارخانجات سوله سازی به صورت جوش اجرا می شود و عمدتا مونتاژ و اجرای سوله در محل مورد استفاده توسط اتصالات پیچی در نظر گرفته می شود. بطور کلی سوله به سقف شیبداری گفته می شود که از جزئیات ذیل تشکیل گردیده است:
1)قاب شیبدار سوله
سیستم قاب فولادی در تحمل بارهای مختلف زنده ، برف، بار، زلزله و بارهای جرثقیل در ساختمانهای صنعتی نقش اصلی را ایفا می کند. سیستم قاب فولادی معمولا” از اعضایی با مقطع متغیر و دارای اتصالات صلب تشکیل می شوند. این اعضا به صورت توام تحت تاثیر نیروی محوری ، نیروی برشی و لنگر خمشی قرار دارند.
2) بادبند قایم سوله
3) بادبند سقفی سوله
4) عناصر فشاری طولی سقف سوله
5) لاپه ها سوله
بارهای وارد بر سقف ساختمان های صنعتی توسط لاپه ها تحمل و به قاب های اصلی شیب دار منتقل می گردد. لا په ها به صورت تیرهایی با دهانه های ساده یا طولی معادل فاصله قابها در طول سالن و یا به صورت تیرهای پیوسته طراحی و اجرا می شوند. مقطع لاپه ها به صورت I شکل می باشند. توصیه می شود حداکثر تغییر مکان مجاز لاپه ها در اثر مجموع بارهای مرده و سر بار برف از ۱/۲۰۰ طول دهانه کمتر باشد.
6) پوشش سقف سوله
7) Z پلاک سوله
8) سینه بند سوله
برای جلوگیری از کمانش جانبی و پیچشی تیرهای قاب اصلی بایستی به نحو مناسبی بال فشاری آنها در فواصل لازم و در امتداد جانبی بر صفحه قاب نگهداری می شوند.
9) میله مهار سوله
میل مهارهای عرض لاپه ها را در فواصل معینی به یکدیگر متصل می کنند میل مهارها که عمود بر امتداد لاپه ها در سقف قاب شیبدار اجرا می شوند سه وظیفه مهم را ایفا می کنند :
نیروی رانشی در امتداد سطح شیب دار را تحمل می کنند.
لاپه ها به عنوان مهار جانبی از کمانش جانبی پیچشی بال فشار جلوگیری می کند.
دهانه خمشی حول محور ضعیف نیمرخ لاپه را کاهش می دهد.
سوله به دلیل کاربرد عمدتا صنعتی از نظر طراحی با سایر سازه ها متفاوت است خصوصا آنکه قاب ها در این نوع سازه ها کاملا متفاوت بوده و دارای شیب می باشند و دهانه ها نیز نسبت به سایر سازه ها بزرگتر است. به دلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون ها، جهت اجرای این سازه نمی توان از پروفیل های موجود در بازار استفاده نمود و باید اقدام به ساخت آنها کرد که اصطلاحا به آن تیر ورق می گویند .
سوله دارای انواع گوناگون می باشد:
1)تک دهانه به صورت ۸
2)دو یا چند دهنه با ستون مشترک به صورت ۸۸ یا ۸۸۸ یا ۸۸۸۸
3)دو دهانه به صورت ۸
4)سوله مدور
5)سوله چند ضلعی
امر طراحی سوله کاریست تخصصی و بسیار دقیق، فاکتورهای مهمی در طراحی دخیل هستند که بی توجهی به آنها می تواند هم هزینه ی گزافی را به سازنده تحمیل کند که صرفه ی اقتصادی را زیر سوال می برد و هم ممکن است نتیجه ی معکوس داده و استحکام و پایداری سازه را تضعیف نماید. برای طراحی یک سوله اطلاعات زیر مطلوب است :
1)بار برف و نیروی باد روی سوله
2)ارتفاع جانبی سوله
3)شیب مورد نظر سقف و طبیعتاً محاسبه ی ارتفاع تاج سوله
4)طول دهانه ی عرضی سوله
5)طول دهانه های طولی و تعداد قاب های طولی در نظر گرفته شده سوله
6)آیا جرثقیل در طراحی سوله در نظر گرفته شود یا خیر ؟
7)پوشش مورد نظر سقف .
با دانستن اطلاعت فوق و ابعاد در نظر گرفته شده جهت سوله اقدام به طراحی آن می نماییم که در نهایت تبدیل به نقشه ای اجرایی و اجرای سازه خواهد شد ۰
اما اجرای سازه ی سوله در ظاهر آسان اما در باطن مشکل است و تیم های مهندسی خاصی هستند که نسبت به اجرای سوله اقدام می کنند. مونتاژ و رگلاژ و تنظیم قاب های سوله کاریست بسیار حساس، هممواره در نظر داشته باشید که مهاربندهای جانبی سوله به سرعت و همزمان اجرا گردند زیرا یکی از نقاط ضعف سازه ی سوله ضعف پایداری آن در برابر نیروهای جانبی ست که البته این امر توسط مهاربندهای جانبی کاملا مهار می گردد اما زمان اجرای آن از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.
قبل از ساخت اجزای مختلف سوله ، با استفاده از نقشه های سفارش ساخت(SHOP DRAWING) ورق در محل کار گاه بوسیله گیوتین ( قیچی آهن بر ) برش خورده و بعد مونتاژ شده و جوشکاری می شود سوراخکاری های لازم نیز در همین مرحله انجام می شود .
SHOP DRAWING به نقشه هایی گفته می شود که جزییات دقیق یک ستون یا رفتر شامل ضخامت، تعداد ، طول ،عرض و سایر مشخصات لازم جهت ساخت قطعه را داراست واز روی نقشه های اصلی و اولیه تهیه می شود و در مرحله تهیه نقشه های فوق باید توجه و دقت بسیاری صورت گیرد چرا که هرگونه اشتباهی در این مرحله باعث خسارت هنگفتی خواهد شد .
قبل از رنگ آمیزی، قطعات توسط مهندسین بازبینی و تائید می شود و در صورت نیاز برای سند بلاست فرستاده می شود و بعد از تمیزکاری برای رنگ آمیزی آماده می شوند. در این مرحله دو یا سه لایه رنگ بر روی ستونها و شاهتیرها و سایر اجزای فلزی زده می شود که تعداد لایه ها و نوع رنگ در مشخصات فنی ونقشه ها موجود می باشد .
رنگ آمیزی با قلمو مجاز نیست و حتماً بایستی با پیسوله رنگ آمیزی صورت بگیرد .
سند بلاست به عملیاتی گفته می شود که طی آن ماسه سیلیسی با فشار بر روی قطعه پاشیده می شود تا علاوه بر پاک کردن زنگ زدگی ، سطح را برای رنگ زدن آماده کند . معمولاً تمامی قطعات فلزی قبل از رنگ سند بلاست می شوند . نکته مهم در عملیات سند بلاست این است که باید از زیاده روی در این امر خودداری کرد چرا که این کار باعث فرسایش و نازک شدن لایه های فلزی می شود .
بعد از رنگ ، مرحله حمل و نصب می باشدکه قطعات ساخته شده از محل ساخت (کارگاه) به محل نصب ( زمین خریدار ) انتقال داده می شود و اکیپ نصاب برای نصب سوله به محل اعزام می شوند . نصب به وسیله جرثقیلهای سنگین انجام می شود .در این مرحله باید دقت نمود که حتما قاب به صورت کامل نصب شود ، چرا که به علت بلندی ستونها در صورت عدم نصب رفترها و نصب ستون به صورت تکی و رها کردن آن امکان واژگونی ستون وجود دارد .
بارهای وارد بر یک ساختمان صنعتی شامل موارد زیر هستند که بایستی با توجه به توصیه آئین نامه های معتبر محاسبه و به صورت مناسب بر قاب صنعتی اعمال گردند
شامل وزن قطعات مختلف قاب ، پوشش سقف ، پشم شیشه و توری مرغی می باشد.
با توجه به موقعیت جغرافیائی و محل قاب صنعتی از نظر مقدار ریزش برف ، وزش باد و شیب سقف قاب صنعتی بارهای حاصل از برف بر قاب تعیین و به آن اعمال می گردند.
بار ناشی از وزش باد به صورت جانبی و افقی در امتداد محورهای اصلی ساختمان صنعتی اعمال می شود.
بار زلزله نیز بایستی بر اساس روابط پیشهادی آئین نامه های بارگذاری تعیین و به گونه ای مناسب و به صورت افقی بر قاب صنعتی اعمال شوند. نیروی زلزله تابعی از وزن سازه ، ضریب بار قاب سازه و … می باشد.
در بعضی از ساختمان های صنعتی ، جرثقیلهائی برای جابجایی اشیا سنگین در جهات طولی و عرضی سالن تعبیه می شود. پل اصلی و ریل های جرثقیل بایستی برای بحرانی ترین نوع بارگذاری طراحی شوند.
جهت بار گذاری نیرو های باد آئین نامه ۵۱۹ ایران
جهت بار گذاری نیروی زلزله آئین نا مه ۲۸۰۰ ایران
جهت طراحی سازه های فولادی آئین نامه AISC آمریکا
جهت طراحی مقاطع بتنی آئین نامه بتن ایران ( آبا)
جهت جوش های سازه فولادی آئین نامه AWS آمریکا
ورق های مورد استفاده عموماً ورق تیپ ST 37 با ضخامت ۵ میلیمتر تا ۳۰ میلیمتر و در برخی موارد از ورق های ST52 نیز استفاده می شود .

جوش های مصرفی نیز با توجه به آئین نامه AWS از ۴ میلیمتر الی ۲۰میلیمتر متغییر می باشد که نحوه اجرای جوش های نفوذی در حالت گوشه ای و سپری و شیاری نیز تابع آئین نامه AWS آمریکا انجام می گردد .
جهت مصارف عمومی از الکترود های ۶۰۱۳ E و جوش های نفوذی از الکترود های ۷۰۱۸ E استتفاده می گردد .جوشکاری قطعات تحت بار های دینامیکی ( مانند براکت جرثقیل و تیر حمال جرتقیل ) از الکترود هایE7018 استفاده می شود .
عمده مصرف پیچها در اتصالات سازه های صنعتی ( سوله )از نوع ۳۲۵ A یا معادل آن ۸,۸ می باشد .
جهت برش ورق ها تا ضخامت ۲۰ میلیمتر از گیو تین استفاده می شود . جهت برش ورق ها با ضخامت بالاتر از ۲۰ میلیمتر از دستگاه برش اتو ماتیک( برش ریلی یا برش برقی) استفاده می شود.
1) فونداسیون سوله ها از نوع پی تکی (منفرد) بوده که توسط شناژ به یکدیگر متصل میشوند .
2) جهت جلوگیری از پوسیدگی ستون در برخی از موارد از ستونک بتنی بر روی شالوده استفاده میشود .
3) در معرض مستقیم قرارگرفتن سازه در برابر عوامل جوی و خطر پوسیدگی اجرای ضد زنگ را در این سازه ها الزامی میکند.
4) پوشش سقف عموماً از ورق کرکره ای گالوانیزه با آستری از پشم شیشه میباشد .
5) اتصالات صفحه ستون عموماً مفصلی است .
پوشش سوله از مراحل اصلی کار محسوب می شود که به دو بخش پوشش سقف سوله و پوشش بدنه سوله تقسیم می شود . پوشش بدنه نیز به دو بخش پوشش داخلی بدنه و پوشش خارجی بدنه تقسیم و هر کدام قابلیت بررسی پوشش های مختلفی را دارد . در پوشش سقف و بدنه سوله عواملی همچون:
سرعت نصب ( صرفه جویی در برنامه زمان بندی ، هزینه دستمزد کارگران ، هزینه بالاسری مصالح ، هزینه دوریز مصالح )
قیمت تمام شده ( کاهش هزینه تمام شده که باعث کاهش هزینه کل پروژه می گردد )
عایق بندی دمایی ( سبب بازگشت سرمایه به دلیل صرفه جویی و جلوگیری از اتلاف انرژی می گردد )
عایق بندی صوتی ( بدلیل تولید اصوات ناخواسته در خطوط تولید و سایر فعالیت های صنعتی و تاثیرات نامطلوب بهداشتی و زیست محیطی بر محیط بیرونی سوله و الزامات کسب گواهینامه های استاندارد زیست محیطی بین المللی جهت صادرات محصولات )
نوع کاربری سوله و ضروریات قانونی برای استفاده از نوعی پوشش خاص (صنایع غذایی ، صنایع پلاستیک ، انبار ، صنایع سنگین ، سردخانه و سایر کاربری ها )
تعمیرات آسان ( درصورت آسیب دیدگی بخش از پوشش بنا به هر دلیلی ترمیم آن سریع ، ارزان و بدون وارد کردن آسیب به بخش های کناری باشد )
زیبایی نمای بیرونی و درونی ( پوشش حتی المقدور بنا به نوع کاربری سوله دارای قابلیت دکوراتیو بوده تا محیط کاری چشم نوازی را فراهم آورد)
مقاومت در برابر پوسیدگی ، خوردگی و رطوبت ( بدلیل قرار گرفتن برخی از سازه ها در شرایط جوی و یا کاری و اعمال تاثیرات خورنده ای طبیعی و غیر طبیعی باید دارای مقاومت بالا باشد تا سازه دچار فرسایش زود هنگام نگردد )
سهولت در نصب و قابلیت استفاده مجدد (در صورت نیاز به دمونتاژ و تغییر محل و یا کاربری سوله با کمترین پرت و دوریز قابلیت استفاده در سازه دیگر را داشته باشد)
وزن کم پوشش سوله که نیروهای حاصل از وزن بار مرده بر اسکلت و فونداسیون سوله را کاهش داده و در شرایط بروز حوادث طبیعی مانند زلزله و حوادث غیر طبیعی مانند انفجار ها قابلیت تحمل سازه افزایش پیدا می کند ) برای پوشش بدنه داخلی و خارجی و سقف سوله می توان از مصالح پوششی گوناگونی مانند :
ساندویچ پانل های پلی یورتان گالوانیزه و یا آلوزینک
تری دی پانل های مش بندی شده پلی استایرن
آجر
سنگ
کاشی
سرامیک
موزاییک
ورق های آزبست
ورق های سیمانی
بلوک سیمانی
بلوک های سپورکس
پشم شیشه
پانل های سیمانی و بتنی پیش ساخته
بتن
ورق های آلومینیومی و سایر مصالح استفاده نمود .
در میان مصالح فوق ساندویچ پانل پلی یوتان دارای بیشترین مزیت کاری بوده و تقریبا" همه نیازهای ما از یک پوشش مناسب و کارآمد را در بر می گیرد.
سـاخــت اسکـلـت فـلـــزی ســولـــه در کــارخـانـــه : در این مرحله ساخت اسکلت سوله اعم از جوشی و یا پیچ و مهره ای بر اساس نقشه تایید شده با ورق و آهن آلات مرغوب و معین شده توسط مهندس محاسب در سالن سرپوشیده کارخانه شروع می شود.در ساخـت اسکلت سوله مـتــریال و دستـگـاه هـای جـوشـکـاری ( دستگاه جوش الکترود ، دستگاه جوش توپودری ، دستگاه جوش زیر پودری ، دستگاه جوش اتوماتیک دروازه ای ) و برشکاری ( دستگاه هوابرش ، قیچی و گیوتین ، دریل ، فرز ، ...) از موارد مهمی در تعیین کیفیت و طول عمر سوله می باشد . هرچه دستگاه های جوشکاری پیشرفته تر و یا ترجیحا" اتوماتیک بوده و الکترود و سیم جوش ها از برندهای معتبر و استاندارد باشد کیفیت اتصالات مقاطع بالاتر بوده و در نتیجه سازه دارای استحکام بیشتری می باشد . استفاده از تست های غیر مخرب مانند RT و بازرسی های جوش تاییدی قابل قبول بر کیفیت جوشکاری مقاطع می باشد. پس از مرحله فوق اسکلت سوله برای سندبلاست و رنگ کاری به سالن رنگ منتقل می شود تا با استفاده از رنگ مرغوب و استاندارد و دستگاه های رنگ کاری اتوماتیک ، تمامی سطوح اسکلت با دقت بالا و ضخامت رنگ استاندارد (میزان میکرون مورد تایید قسمت QC کنترل کیفیت ) رنگ کاری گردد و پس از خشک شدن رنگ ، اسکلت آماده بارگیری و حمل به محل احداث و نصب سوله شود.
آمــاده سـازی ، خـاکـبـرداری ، فـونـداسیـون و پـی ریــزی سوله : همزمان با ساخت اسکلت در کارخانه مراحل آماده سازی زمین ، خاکبرداری ، فونداسیون و پی ریزی در محل پروژه صورت می پذیرد تا آماده نصب اسکلت شود.
در این مرحله بتن ریزی و فونداسیون اختصاصی در صورت نصب ماشین آلات در سوله با توجه به کابری سوله نیز انجام می پذیرد. همچنین در صورت نیاز به تردد متوالی هر گونه ماشین آلات حمل و نقل مانند لیفتراک و تریلر ، کف سازی اولیه و زیرین سوله باید متناسب با وزن این ماشین آلات تقویت و انجام شود.
نـصـب اسکـلـت سوله : پس از انتقال اجزا اسکلت به محل احداث پروژه ، مرحله نصب اسکلت توسط تکنسین های مربوطه شروع می شود . مرحله نصب اسکلت سوله که ممکن است جوشی یا پیچ و مهره ای باشد باید با دقت تمام و رعایت جزییات و مقادیر دقیق نقشه صورت پذیرد تا به اصطلاح اسکلت سوله گونیا شود ، یعنی اجزا سوله متقارن و زاویای اجزا متناسب باشد . اگر نصب اسکلت سوله توسط متخصصین کار انجام نشود ، مشاهده شده است است که اندازه اسکلت سوله در ابتدا و انتها و یا سقف و کف دارای تفاوت مقدار می گردد و یا زوایا و گوشه های سازه دارای اختلاف درجه می گردد که در صورت ادامه مرحله نصب یه همین منوال باعث تحمیل فشار مازاد به مقاطع اتصال و بروز خطرات تخریبی پس زمان کوتاهی می گردد.
زلزله بم موجبات تأثر و تأسف عمومي را نسبت به فجايعي كه براي مردم منطقه پيش آمده، فراهم آورد. ليكن زلزله مازندران با لرزش شديدي كه در تهران احساس شد علاوه بر همدردي با مردم آن ديار، باعث نگراني و تشويش بيش از حد براي ساكنين پايتخت گرديد و همدلي با ديگران را با نگراني براي خود در هم آميخت.مجدداً بحث مقاومسازي، سخن روز همة مسؤولين و حتي مردم گرديد. عدهاي مقاومسازي را به عنوان «ساختن مقاوم ساختمانهاي نوساز» مطرح نمودند و عدهاي ديگر بحث «مقاومسازي ساختمانهاي قديمي» را مدنظر دارند. ولي نكته نگران كننده اين است كه متأسفانه حتي بعد از وقوع زلزلههاي اخير، هنوز ساختمانهاي خصوصي، عمومي و آموزشي دولتي در تهران در حال احداث است كه در كمال تأسف عمداً يا سهواً، ضوابط محاسباتي و اجرائي مقاومسازي زلزله در مورد آنها اجرا نميشود و نظارت صحيحي هم بر آنها حاكم نميباشد و معلوم نيست در كجاي اين هياهو و غوغاي مقاومسازي، قرار دارند.
کلیات:
به هرحال مسأله مقاومسازي در هر دو زمينه ياد شده (چه ساختمانهاي قديم و بافت فرسوده و چه ساختمانهاي نوساز) مطرح ميباشد. در مورد نوسازي ساختمانها نياز به ضوابط منسجمتري براي كنترل دقيق طراحي، ساخت براساس نقشههاي اجرائي، جوشكاري صحيح و بتنريزي قابل اعتماد وجود دارد مخصوصاً حتي پس از محاسبات و طراحي مناسب، ضعف جوشكاري در ساختمانهاي فلزي و كم بودن مقاومت بتن در سقف و پي ساختمانهاي فلزي و در كل ساختمانهاي بتني، معضل بزرگي ميباشد و هيچ نوع كنترلي بر آنها وجود ندارد. قابل ذكر است كه اكثر بتنهاي مصرفي در ساختمانهاي ساخته شده حتي در چند سال اخير از مقاومت محاسباتي ضعيفتر هستند و در هنگام وقوع زلزله، فجايع جبران ناپذيري را بوجود خواهند آورد. در حاليكه نزد مردم، اسكلت بتني ساختمان مقاومتري را تداعي مينمايد. «شن و ماسه شسته نشده، دانهبندي غلط، كم بودن عيار سيمان، شل و پر آب بودن بتن براي بتنريزي راحتتر با پمپ و ...»، همگي باعث كاهش مقاومت بتن ميشوند. شركتهاي توليد بتن، در صورت كاستي مقاومت بتن از ميزان تعهد شده، تحت شرايطي فقط حاضر به پرداخت بهاي بتن ميباشند و خسارات وارد بر ساختمان را نميپذيرند. پيشنهاد ميشود چنين امري مستوجب برخورد كيفري از طريق قوه قضائيه باشد.هرچند بين كساني كه در تهيه ملزومات و آهن آلات و بتن عمداً كوتاهي مينمايند و آنان كه در اين مورد دريغ نميورزند ولي به علت عدم اطلاع فني لازم، ساختمان آنها در اجرا ضعيف است تفاوت بسياري وجود دارد ولي شايد در هنگام وقوع زلزله، سرنوشت هر دوي آنها يكي، يعني نتيجه تخريب ساختمان و بروز فاجعه انساني و مالي باشد بنابراين لحاظ نمودن ضوابط قويتر اجرائي و نظارتي و كنترل مضاعف بسيار ضروري به نظر ميرسد. در جائي كه شهرداري گزارش مهندس ناظر مبني بر عدم خلاف در متراژ ساختمان را با بازديد مضاعف عوامل شهرداري كنترل مينمايد ميبايست در مورد اصل بسيار مهمتر يعني استحكام ساختمان، اين كنترل مجدد و مضاعف نيز وجود داشته باشدت و تنها به گزارش مهندس ناظر اكتفا ننمايد، چون شرايط ساخت و ساز و مسائل تحميلي از طرف مالك و كارفرما، متأسفانه بنيانهاي اينگونه نظارت را به كلي سست نموده است و نبايد با طرح مسائل شعارگونه از واقعيت آن اجتناب نمود.
مسأله مهم بعدي، قطعات الحاقي و غير باربر ساختمان مثل ديوارهاي اطراف و تيغهها، دستانداز بام و بالكن و پنجره و شيشه مخصوصاً نماهاي شيشهاي ميباشد كه به علت عدم اتصال كافي به سازه ساختمان در اثر وقوع زلزله حتي مواقعي كه ساختمان از نظر اسكلت فلزی مقاوم باشد، «احتمال جدائي و ريزش» آنها به داخل و خارج ساختمان وجود دارد و حتي در برخي موارد آوار و شيشه بر سر افرادي كه در حال خروج از ساختمان هستند فرو ريخته و باعث جراحت و يا فوت آنها گرديده است. بايد آييننامههاي اجرائي براي اتصال كامل اين عناصر به سازه ساختمان ارائه گردد و در مورد نماهاي شيشهاي نيز تجديدنظر اساسي صورت پذيرد. مسأله مهم بعدي بازسازي ساختمانهاي فرسوده ميباشد كه ظاهر شكيلي به آن ميدهد و ضعفهاي سازهاي آنرا ميپوشاند و اين در حقيقت خواسته يا ناخواسته نوعي تقلب در ساخت و فروش به حساب ميآيد. در حاليكه شهرداريهاي مناطق به هيچ وجه نبايد به ساختمانهايي كه استحكام واقعي سازهاي ندارند اجازه بازسازي بدهد.
مقاومسازي در مورد ساختمانهاي بسيار قديمي كه عمدتاً متشكل از ديوار باربر و بعضاً همراه با يك نيمه اسكلت فلزي هستند به علت هزينههاي بالا و مشكلات اجرائي اگر محال نباشد به غيرممكن نزديك است. در مورد ساختمانهاي نيمه قديمي و بعضاً جديدتر، كه به صورت اسكلت بتني اجرا شده، به علت پوشش ميلگرد در داخل بتن و عدم دسترسي آسان به آن و عدم وجود مصالحي كه به راحتي به بتن اتصال يابد، تشخيص موارد ضعف و همچنين مقاومسازي آن بسيار مشكل بوده و اجراي ورق و پروفيل فلزي جوشكاري شده روي اسكلت بتني به صورت وصله و پينه راهگشا نخواهد بود، هرچند در كيفيت و مقاوم بودن بتن مصرفي نيز بايد جداً شك نمود.در ساختمانهاي اسكلت فلزي به علت ماهيت آن، اجراي مقاومسازي عمليتر است، ليكن به دليل هزينه زياد و تخريب قسمتهاي زيادي از نازككاري و سفتكاري براي دسترسي به تيرها و ستونها و اتصالات، و همچنين چند واحدي بودن ساختمانها و عدم حصول توافق هماهنگ در اين مورد بين مالكين واحدها، معمولاً از اجراي آن اجتناب ميورزند، و در صورت اجرا نيز رسيدن به يك نتيجه ايدهآل ممكن نميباشد.در اينگونه موارد، گزينه بهتر، تخريب و نوسازي كامل ساختمان ميباشد. به هرحال وضعيت فونداسيون و مقاومت آن در برابر نيروي زلزله نيز بايد بررسي گردد. مدارس: بنابر مطالب فوقالذكر، مقاومسازي در مورد ساختمانهاي خصوصي، عملاً در سطح كلان مطرح نميباشد و ساختمانهاي عمومي، مخصوصاً مدارس و بيمارستانها، حائز اهميت بيشتري هستند.به طور مثال اگر زلزله نسبتاً شديد در ساعت 11 صبح اتفاق بيفتد در ساختمانهاي مسكوني قديمي كه عمدتاً به صورت دو طبقه مسكوني ميباشند، تعداد 4 الي 5 نفر ساكن هستند در حاليكه در يك مدرسه بين 300 الي 800 نفر در حال تحصيل ميباشند و چنين اتفاقي در اينگونه ساختمانها، فاجعه جبرانناپذيري را در پي خواهد داشت.در يك بررسي كلي، ساختمانهاي وابسته به وزارت آموزش و پرورش را كه صرفاً جهت موارد آموزشي استفاده ميگردند، ميتوان به صورت ذيل تقسيمبندي نمود: الف- مدارس بسيار قديمي، كه عمر آنها بيش از 30 سال است و متشكل از ديوار باربر و يا نيمه اسكلت فلزي ميباشند. اين نوع ساختمانها عمدتاً فاقد عناصر مقاوم در مقابل زلزله مثل بادبند و قاب خمشگير ميباشد و هيچگونه مقاومتي حتي در مقابل زلزلههاي كم شدت نيز نخواهد داشت. ب- مدارس نسبتاً جديدتر، كه عمر آنها بين 15 تا 30 سال است و عمدتاً به صورت اسكلت فلزي اجرا شدهاند ليكن نه داراي محاسبات و نقشههاي مناسب بوده و نه در اجراي آنها رعايت اصول و استانداردهاي لازم شده است و مقاومت آنها در مقابل زلزله به شبهات زيادي همراه است. ج- مدارس جديد، كه عمدتاً بعد از سال 67 الي 68 ساخته شدهاند به علت وجود و اعمال آييننامههاي محاسباتي و اجرائي، از طرف سازمانهاي ذيربط از وضعيت مناسبتري برخوردارند، ليكن به علت عدم كنترل دقيق اجرائي كه ناشي از موارد مختلف است هنوز اطمينان كافي، حداقل نسبت به بعضي از آنها وجود ندارد. د- ساختمان مدارس غيردولتي و غيرانتفاعي و آموزشگاههاي خصوصي، كه مجوز آنها آموزشي نبوده است و در انتخاب ساختمان اين مؤسسات صرفاً كميت و مقدار فضاهاي مورد نياز، بررسي شده و هيچگونه كنترل كيفيت و استحكام سازه در مورد آنها اصلاً و اساساً مطرح نبوده است. بنابراين ساختماني كه چه بسا براي استفاده مسكوني يا اداري (با بار زنده آييننامه 200 يا 250 كيلوگرم بر مترمربع) نيز فاقد استحكام مورد نياز ميباشد بعد از بازسازي مورد بهرهبرداري آموزشي (با بار زنده 350 كيلوگرم براي كلاسها و 500 كيلوگرم براي راهروها و 1000 كيلوگرم بر مترمربع براي مخازن كتاب) قرار گرفته است. چه بايد كرد: اين امر بايد با همكاري وزارت مسكن و شهرسازي، سازمان نظام مهندسي، وزارت آموزش و پرورش، سازمان توسعه و نوسازي مدارس كشور، شهرداري و ساير سازمانهاي ذيربط صورت گرفته و مراحل ذيل پيشنهاد ميگردد؛ 1- تهيه و ارائه ضوابط و آييننامه و بخشنامههاي اجرائي توسط سازمانهاي ذیربط 2- بهرهگيري از مهندسان عمران داراي پروانه اشتغال به كار سازمان نظام مهندسي جهت انجام اين امر مهم، كه آنان پس از تهيه گزارش از وضعيت موجود، طرح و نقشههاي اجرائي مقاومسازي را ارائه نمايند. حقالزحمه اين موضوع ميتواند به صورت ارائه سهميه متراژ اضافي تشويقي (محاسباتي) مهندسين موردنظر تهاتر گردد. 3- بررسي و تأييد طرح و نقشه مربوطه در يك هيأت عالي نظارتي و يا توسعه مهندسان مشاور مورد تأييد وزارت مسكن و شهرسازي و شهرداري. 4- اجراي آن در زمان تعطيلي مدارس به خصوص در تابستان توسط گروههاي اجرائي مجرب. هزينههاي مربوط به عمليات اجرائي شامل دستمزدها و مصالح مصرفي ميباشد. هزينه مصالح مصرفي در چنين مواردي به نسبت كل هزينه ناچيز به نظر ميرسد. (به طور مثال با نصب و جوشكاري يك لچكي به صورت ورق مثلثي كوچك به وزن تقريبي يك كيلوگرم، مقاومت برشي تكيهگاهي يك تير اصلي را ميتوان بسيار برابر افزايش داد).ولي دستمزدها مقادير بيشتري نسبت به مصالح را در بر ميگيرند و در كل با هزينههاي نسبتاً متوسط و معقولي، ميتوان عمل مقاومسازي مناسبي را در چنين ساختمانهايي انجام داد.در مراحل بعدي، اين روش را ميتوان براي مجتمعهاي بيمارستاني و اداري و يا عمومي كه با اربابرجوع بيشتري درگير هستند انجام داد.اگر از همين امروز شروع كنيم ميتوانيم در تابستان آينده، صدها مدرسه را در مقابل زلزله مقاوم نماييم و فرزندان دلبندمان را با خيالي آسودهتر براي فراگيري علم بفرستيم تا اگر روزي ما نباشيم آنان زنده بمانند زيرا آينده متعلق به آنهاست.

1-این سوله نیاز به فنداسیون ندارد. براحتی مراحل خاک برداری ، تسطیح ، ریختن مگر ، آجر چینی برای قالب ، آرماتور بندی و بتن ریزی سوله حذف میشود. 2-صرفه جویی در هزینه های سوله. با حذف فنداسیون مبالغ قابل توجهی در هزینه های شما صرفه جویی میگردد. از طرفی ساختار خود سوله هم به نحوی است که قیمت سوله های معمولی قابل رقابت با این سوله نمی باشد. 3-کوتاه شدن زمان پروژه. علاوه بر اینکه باحذف فنداسیون زمان پروژه بسیار کوتاه می گردد از طرفی ساختار سوله های سبک ما به صورتی است که در زمان بسیار کوتاهی در محل نصب و آماده بهره براداری می گردد. 4-مقاومت سوله در برابر زلزله. سازه انعطاف پذیر سوله سبک های انحصاری ما به سازه توان مقاومت زیادی در برابر زلزله می دهد. 5-قابلیت جابه جایی سوله. این سوله های سبک را به راحتی می توان جمع آوری و مجددا در نقطه ای دیگر برپا نمود. از همین لحاظ سازه ای استثنایی برای تجهیز کارگاه ها ، اسکان کارگری ، احداثٍ کمپ برای شرکتها و نهادها می باشد. 6-امکان اتصال سوله از پهلو و ایجاد سالن های با عرض 20 متر ، 30 متر و... 7-استفاده چند منظوره از سوله.

ایمنی سازه: قدرت ذاتی فولاد و کیفیت ضد حریق بودن آن خانه های با سازه فولادی را در مقابل حوادث زیانبار از قبیل آتش سوزی ، زلزله و طوفان و تند بادمقاوم می سازد. خانه میتواند طوری طراحی شود که بزرگترین زمین لرزه ها و بادها را در منطقه کشور تحمل کند.
کیفیت سازه: خانه با کیفیت نهایی بهتر ، که بسیار پایدار است و نیازی به تعمیر و نگهداری در طول بهره برداری ندارد.
راحتی در جمع آوری سازه: جمع آوری ساختمان می تواند به راحتی انجام شود . دیوارهای بدون بار می توانند به راحتی تعویض یا برداشته یا اینکه تغییر داده شوند.
انعطاف پذیری طراحی سازه: به خاطر قدرت فولاد ، می تواند در طولهای زیاد تولید شود که باعث ایجاد ضاهای بازتر شده و انعطاف پذیری طراحی را بدون نیاز به ستونهای میانی یا دیواره های تحت بار افزایش می دهد.
الف. احداث سایت های عالی برای سالن ، کارگاه ، انبار و....
ب. با پارتیشن کشی داخلی سوله و سقف کاذب می توان فضاهای اداری بسیار مناسب تر را با قیمتی کمتر از کانکس ایجاد نمود.
ج. بی همتا و عالی برای تجهیز کارگاه پیمانکاران
د. مناسب برای کمپ ها و فضاهای موقت و دائمی برای نهادها و ارگانها
ه. مناسب برای میادین تره بار ، تعمیرگاه ، نمایشگاه و ...
و. با دیوارکشی مناسب سوله می توان فضاهای مسکونی و آموزشی بسیار عالی احداث نمود.
ی. سازه ای ایده آل برای رستوران های بین راهی ، سفره خانه ها و...
سوله
|